ศาสตราจารย์ ดร.นิพนธ์ ธีรอำพน ได้รับรางวัล “นักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ“ประจำปีงบประมาณ 2569 ในสาขาเทคโนโลยีสารสนเทศและนิเทศศาสตร์ จากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) โดย ศาสตราจารย์ ดร.นิพนธ์ เป็นนักวิชาการและนักวิจัยที่ได้รับการยอมรับอย่างสูงทั้งในระดับชาติ และระดับนานาชาติ มีความเชี่ยวชาญในด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ปัญญาประดิษฐ์ การเรียนรู้ของเครื่อง และเทคโนโลยีดิจิทัล ได้สร้างทฤษฎีใหม่ วิธีการใหม่ และการประยุกต์ใช้งานแบบใหม่ ตลอดระยะเวลามากกว่า 30 ปีของการทำวิจัย ได้นำองค์ความรู้ที่ได้วิเคราะห์และสังเคราะห์ขึ้นมาไปใช้ในหลากหลายปัญหา ทั้งในทางการแพทย์ สาธารณสุข การทหาร โรงงานอุตสาหกรรม ระบบไฟฟ้าขนาดใหญ่ ฯลฯ แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของผลงานวิจัยที่ครอบคลุมการประยุกต์ใช้ที่หลากหลาย ซึ่งสะท้อนออกมาในรูปของโครงการวิจัยจำนวนมากและผลงานตีพิมพ์ด้านวิชาการในระดับนานาชาติแบบเต็มเรื่องมากกว่า 230 ผลงาน ผลงานเหล่านี้ได้รับรางวัลด้านการวิจัย และได้รับการอ้างอิงเป็นจำนวนมาก โดยศาสตราจารย์ ดร.นิพนธ์ ได้รับการจัดอันดับให้เป็นหนึ่งในนักวิทยาศาสตร์ชั้นนำของโลก ประจำปี 2025 (World’s Top 2% Scientists 2025) ในสาขา Artificial Intelligence & Image Processing (Career-long) จัดทำโดย Stanford University ซึ่งเป็นเครื่องยืนยันถึงความโดดเด่นและความสำคัญของงานวิจัยที่ได้รับการยอมรับในวงการวิชาการและวิจัยทั่วโลก

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ได้มีการเชิดชูเกียรติและมอบรางวัลนักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ แก่นักวิจัยซึ่งได้อุทิศตนให้กับการวิจัยในเรื่องใดเรื่องหนึ่งหรือหลายเรื่อง ในกลุ่มวิชาการหรือสหวิทยาการอย่างต่อเนื่อง มีผลงานวิจัยดีเด่นที่แสดงถึงความคิดริเริ่มและเป็นผลงานวิจัยที่ทำสะสมกันมาเป็นเวลานาน เป็นผู้ที่มีจริยธรรมของนักวิจัยจนเป็นที่ยอมรับและยกย่องในวงวิชาการนั้นๆ สมควรเป็นแบบอย่างแก่นักวิจัยผู้อื่นได้ ในอันที่จะทุ่มเทกำลังใจ และสติปัญญาในการสร้างสรรค์ผลงานที่มีคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติ ทั้งนี้ ศาสตราจารย์ ดร.นิพนธ์ ได้รับเกียรติให้ได้รับ “รางวัลนักวิจัยแห่งชาติ” ในสาขาเทคโนโลยีสารสนเทศและนิเทศศาสตร์ เป็นลำดับที่ 9 นับตั้งแต่มีการมอบรางวัลในสาขานี้มา